Tüm dünyada uygulanmaya başlanan baraj gölü ile doğal göllerde ve sulama kanallarının üzerinde GES- Güneş Enerji Santrali kurulması için oldukça geç kalınmış olsa da ülkemizde de başlatıldı.
Aşağıda CİMER sayfasından (BİMER olduğu zaman) Ocak 2018’de, sayın Recep Tayyip ERDOĞAN başbakan olduğunda yaptığım başvuruyu paylaşıyorum.
Öncelikle bazı bilgiler vermek istiyorum.
02 Mayıs 2024 tarihinde kabul edilen 7501 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun m.4 ile lisanslı ve lisansız yüzer GES’lerin kurulmasına olanak tanındı. Kısaca; Yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak ilan edilen alanlarda, imar planı yapılmaksızın yenilenebilir enerji üretim santralleri yapılabilecek.
Düzenlemeye göre içme- kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar dışında kalan baraj gölleri, suni göller ve doğal göllerde ön lisans veya lisans sahibi şirketler birden çok kaynaklı (hibrit) santrali kurabilecek. Ayrıca belediye sınırları içerisinde yer alan söz konusu alanlarda DSİ izniyle ilgili belediyeler ve bağlı kuruluşları tarafından lisanssız üretim tesisi kurulabilecek.
DSİ web sitesinde şu açıklamalar yapılmış. Bu konuda sosyal medyada paylaşılan bir de video hazırlanmış. https://www.dsi.gov.tr/Haber/Detay/12128
“Türkiye’de Büyük Bir Yüzer GES Potansiyeli Var
Karasal GES’lere göre %10 daha verimli çalışan Yüzer GES’ler; âtıl durumdaki rezervuar yüzey alanlarının değerlendirilerek ekonomiye kazandırılmasını sağlıyor. Yüzer GES’ler içme suyu maksatlı barajlar haricinde tüm baraj rezervuarlarında kurulabiliyor.
Türkiye, Yüzer GES potansiyeli açısından oldukça şanslı bir konumda bulunuyor. Ülkemizde içme suyu maksadı taşımayan işletme halindeki 944 adet baraj, 5 bin 300 kilometre kare gibi çok geniş bir rezervuar yüzey alanına sahip bulunuyor. Bu yüzey alanının %10’unda Yüzer GES kurulumu yapıldığı takdirde, 53 bin MW kurulu güç ile yıllık 79 milyar 500 milyon kilovatsaat (ülkemizin elektrik enerjisi ihtiyacının yaklaşık dörtte biri kadar) elektrik enerjisi üretimi yapılabileceği öngörülüyor. Yüzer GES’ler sayesinde buharlaşması önlenerek tasarruf edilecek su miktarının ise yıllık 540 milyon metreküp düzeyinde olacağı tahmin ediliyor. Üstelik bu tesisler sayesinde atmosfere salınacak karbondioksit miktarında da 51 milyon tonun üzerinde azaltım sağlanmış olacak.
Ülkemizde bulunan göl ve göletler de dahil edildiğinde Yüzer GES potansiyelinin ifade edilen bu miktarların çok daha üstüne çıkacağı öngörülüyor.”
Tabii ki Keban barajı üstünde Türkiye’nin ilk yüzer GES santrali kuruldu deyince insan merak ediyor. CHATGPT ne biliyor diye sordum. Baraj ve kanallarda sulama amaçlı DSİ’nin kurduğu karasal GES’leri araştırdım.
Baraj havzalarında ayrıca ÇED- Çevre Etki Değerleme raporu almaya gerek kalmadan, zaten konaklama- tarım- inşaata kapalı olan tepeler ve düzlüklerde de RES ve GES santralleri kurulabilir. Hazır enerji iletim altyapısı da olduğu için merkezi dağıtım sistemine kolayca ve çok daha az maliyetle aktarılabilir. Böylece barajlardaki HES türbinleri de bakım- arıza nedeniyle üretim yapamadığı zamanlarda kesinti tehlikesi azalır.
DSİ’nin açıklamalarında altını çizdiği CO2 azaltım özelliği ile Türkiye’nin 2053 Karbon nötr hedefine ulaşmasında büyük katkısını da unutmamak lazım.
Karasal GES
*2023’de Afyon Bolvadin’de DSİ tarafından, yeraltı suyunu çıkarmak için pompaların elektrik ihtiyacını karşılamak amaçlı ve hibe olarak 648 kw/h kapasiteli karasal GES kurulmuş.
*Adıyaman Samsat pompaj sulaması; Terfili sulamaları işler hale getirmek amaçlı karasal GES kurulmuş.
*Tunceli Akpazar’da pompaj sulaması amaçlı olarak 1,2 MW karasal GES kurulmuş.
Yüzer GES
Her ne kadar DSİ ilk yüzer GES’i bizi kurduk dese de, henüz kanun çıkmadığı için bazı girişimler olmuş.
*2014’de Mersin MUT ilçesinde Azmak-2 HES santrali üzerinde Minas Enerji tarafından deneme amaçlı yüzer GES kurulmuş.
*2017’de Büyükçekmece gölü üzerinde İBB- İSKİ ile Enerji AŞ 240 kw/h kapasiteli yüzer GES kurmuş.
Sulama kanalları üzerinde GES
GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü (GAPTAEM) 160 kw/h kapasiteli deneme amaçlı olarak sulama kanalı üzerinde GES santrali kurmuş.
Dünya’da durum nasıl diye merak ettim
İmdadıma yine CHATGPT yetişti. Yüzer GES teknolojisi dünya genelinde gelişmekte olup, özellikle Asya ülkelerinde daha yaygın ve yüksek kapasiteli projeler var. Özellikle Çin, Japonya ve Güney Kore bu alanda lider konumdadır. Küresel yüzer GES kapasitesinin 2030 itibarıyla 60 GW’a ulaşması beklenmektedir.
DSİ sayfasından yaptığım alıntıya göre Türkiye’nin yüzer GES kapasitesi, 5.300 km2 rezarvuar kapasitesinin %10’nu değerlendirilse 53.000 MW= 53 GW olduğuna göre CHATGPT mi yoksa DSİ mi hatalı çözemedim.!
Devam ediyoruz: Dünya genelinde bu teknolojiye olan ilgi artmakla birlikte, ülkeler arasındaki kurulu kapasite farklılık göstermektedir.
Almanya: Yenilenebilir enerji alanında öncü ülkelerden biri olmasına rağmen, yüzer GES konusunda sınırlı kapasiteye sahiptir. Spesifik projeler ve kapasiteler hakkında detaylı bilgi mevcut değildir.
Fransa: Yüzer GES projeleri gelişim aşamasındadır. Ancak, toplam kurulu kapasite verileri sınırlıdır.
Rusya: Yüzer GES uygulamaları henüz yaygın değildir ve bu alandaki projeler sınırlı sayıdadır.
ABD: Yüzer GES projeleri vardır, ancak toplam kurulu kapasiteye dair spesifik veriler sınırlıdır.
İspanya: Güneş enerjisi potansiyeli yüksek bir ülke olmasına rağmen, yüzer GES projeleri sınırlı sayıdadır ve toplam kapasiteye dair spesifik veriler mevcut değildir.
İtalya: Yüzer GES uygulamaları henüz yaygınlaşmamıştır ve bu alandaki projeler sınırlıdır.
Çin: yüzer güneş enerjisi santralleri (GES) konusunda dünya liderlerinden biridir ve bu alanda çeşitli projeler hayata geçirmiştir. Özellikle, 320 megavat (MW) kapasiteye sahip Dezhou Dingzhuang Yüzer Güneş Panelleri Tesisi dikkat çekmektedir. Bu tesis, yılda yaklaşık 550 milyon kilovatsaat (kWh) elektrik üretmektedir.
Ayrıca, Çin’in doğusundaki Anhui eyaletinde, su basmış eski kömür madenlerinde kurulan 150 MW kapasiteli bir yüzer GES de bulunmaktadır.
Bu projeler, Çin’in yenilenebilir enerjiye verdiği önemi ve yüzer GES teknolojisindeki liderliğini göstermektedir.

Yenilenebilir enerji konusuna ilgim
02 Mayıs 2024 tarihinde kabul edilen 7501 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kabul edilip de DSİ ilk yüzer GES santralini kurduk diye müjde verince arşivimi karıştırdım. Bloğumda 2011’de BİMER’e yaptığım başvuruyu referans verdiğim yazım var. Linkten okuyabilirsiniz. Gördüğünüz gibi tane, tane önerilerimi paylaşmışım.
Aşağıdaki başvurumu da Ocak 2018’de yapmıştım. 4’ncü madde yazının konusuyla ilgili. Uyarımın üstünden 6 yıl geçtikten sonra kanunun kabul edilmesi, deneme çalışmalarından sonra yasal ilk GES kurulumu yapılması tabii ki önemli ancak 6 yılı niye boşa geçirdik.. Bakınız özel sektör 2014’de deneyip başarmış.
Yenilenebilir enerji ilgi alanlarım içinde gibi büyük yer kaplıyor. Tarımda sulama ve Yerel yönetimlerin içme kullanma suyu rolü ülkemizin bekası için çok önemli. Her ne kadar yüzen GES konusunda CHATGPT’nin yalancısı olarak Dünya ülkelerine göre ÇİN hariç fena sayılmasak da, almamız gereken epey yol var.
Bir yazımda paylaştığım gibi, 2005- 2007 yıllarında çıkarılan aşağıdaki kanunlar ile yönetmeliklere rağmen, her nedense (Bence Doğalgaz lobisinin ağırlığı!) fosil yakıt türü olmasına rağmen, diğer kanunlar ile yönetmelikleri yıllarca hatırlayan olmadı ve tüm ülkenin altına borular döşeyerek, jeotermal ile ısınan beldelere bile doğalgaz getirme telaşına kapıldık..
* 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanılması Kanunu
* 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu
* 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu
* 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu
“#1800041257 Başvuru Detayı
Başvuru Tarihi: 06.01.2018
Başvuru Yolu: İnternet
Başvuru Tipi: Görüş öneri
Sayın başbakanım,
2017-2023 ULUSAL ENERJİ VERİMLİLİĞİ EYLEM PLANINIZI okudum. 4 konuda öneride bulunmak istiyorum. Eğer bu önerilerim uygulanırsa dönem sonunda beklentiniz en az %50 enerji tasarrufu olur.
1. Merkezi sistem enerji hatlarıyla (Yüksek gerilim hatları) elektrik dağıtımını derhal bırakın. Küçük köyler ve mezralar için kilometrelerce enerji nakil hatlarındaki kayıp ve kaçaklar ile bakım, işletme masraflarından da kurtulun. Enerjinin yarısı yollarda harcanıyor. Bunun yerine Biyokütle esaslı hibrit sistemlere geçilmesini teşvik edin. Başta cazibe bölgelerinden başlayabilirsiniz.
2. Tasarruf kamudan başlamalıdır. Tüm kamu binalarının aydınlatma sistemlerini LED ampullerle değiştirin.
3. Otoban, park ve bahçeler olmak üzere tüm açık alanlarda LED projektörler kullanın. Park ve bahçelerde özellikle de İstanbul Maltepe, Yenikapı dolgu alanlarında Fotowoltaik panelli LED aydınlatma yapılmalı ve direklere sensörler konulmalıdır. Direklerde 1 lamba sürekli yanabilir. Yoğunluk olursa sensör diğer lambaları da yakabilir.
4. Mevcut HES santrallerin koruma havzaları ve göletlerin üzerine yüzen ve sabit Güneş Panelleri hemen konabilir. Bunun için ÇED raporuna ve enerji alt yapı yatırımına gerek yoktur. Böylece enerji santrallerinden maksimum yararlanma prensibi yerine getirilmiş olur. Saygılarımla
Başvuru hareketleri için tıklayınız.
Cevaplar:
Cevap: ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI > YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (25.01.2018 09:26)
Sayın Ahmet Baybars GÖĞEZ
Ülkemiz enerji strateji ve politikaları; enerji arz güvenliği, alternatif enerji kaynakları, kaynak çeşitliliği, yerli kaynakların ekonomiye kazandırılması, sürdürülebilirlik, enerji piyasalarında serbestleşme ve enerji verimliliği temellerine dayanmaktadır. Bu perspektif içerisinde, güneş enerjisi, rüzgar enerjisi ve biyokütle potansiyelimiz dâhil yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarımızdan öncelikle ve azami miktarda yararlanma konusuna özel bir vurgu yapılmıştır.
Ayrıca enerjinin cari açıkta önemli bir yer tutması nedeniyle yenilenebilir enerji kaynakları başta olmak üzere enerji ve enerji verimliliği konusunda dünyadaki gelişmeler yakından takip edilmekte, bu gelişmelerin ülkemizde de uygulanması konusunda çalışmalar yürütülmektedir. Bundan sonraki çalışmalarımızda görüşleriniz dikkate alınacaktır. Enerji konusunda göstermiş olduğunuz hassasiyet ve ilgi takdirle karşılanmaktadır.
Bilgilerinizi rica ederim.
Takdiri sizlere bırakıyorum. Görevini yapmaya çalışmış olmanın huzuru içinde olabilir miyim?