Sayın enerji bakanımız bir konuşmasında “Türkiye adeta bir sobanın üzerinde oturuyor” demiş. Bence de çok güzel söylemiş. Son günlerde ve özellikle de kış aylarında hangi TV kanalını açarsak ısınma ve elektrik enerjisi sorunlarımızla ilgili bir haberle karşılaşıyoruz. Neyse ki bu sene kış mevsiminin henüz çok sert geçmemesi nedeniyle sorun fazla büyütülmedi. Bunu sorun yok diye anlamamak lazım.

İleriki satırlarda okuyacağınız gibi özellikle Ege bölgesi il ve ilçelerinin çoğu, eğer siyasiler tarafından yapılan planlamalara uyulmuş olsaydı şu anda jeotermal ile ısıtılıyor olacaktı. Hatta ilk santralı açtığımız 1984 yılından bu yana 20 MWe da kalan elektrik enerjisi üretimimiz ise 500 MWe civarında olacaktı. DPT raporuna göre 2000 yılında 6.500 MWt olarak planlanan kullanım kapasitesi bugün 827 MWt dur!!

Peki bunda tek suçlu siyasi hükümetler midir? Bence bu yanlış ve kendimizi aldatmamıza neden olacak bir savunma mekanizması olur. Vatandaş, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, medya ve basın olarak zaman, zaman yaptığımız çıkışları çok daha güçlü bir kamuoyu iradesi olarak ortaya koymak ve talebimizde ısrarcı olmak zorundayız. Mademki 5 yıllık kalkınma planlarına konmuş, hedefler belirlenmiş, görevini yapmayanlara hesap sorma hakkımızı neden kullanmıyoruz? Türkiye’ye gelen doğalgazın Doğu Anadolu, Samsun, Trakya bölgesinden Ege bölgesine taşındığı bir gerçektir. Eğer stratejik olarak bu hatların ileride Avrupa’ya da ihracat fırsatları nedeniyle yaygınlaştırılması çok gerekliyse yapılsın. Ancak çok daha ucuz maliyetlere sahip ve kullanımda doğalgaza göre avantajlı ısınarak elektrik elde edebildiğimiz öz kaynağımız olan bir enerjiyi bu kadar ihmal etmenin mazereti olabilir mi?

Açık konuşmak gerekirse şu anki hükümet ve parlamento, geçmiş dönemlerin hepsine göre çok daha iyi bir karneye sahiptir. Özellikle biraz geç de olsa özel sektöre jeotermal sahalarda yatırım ve işletme yapabilmenin önünü açacak, 10.05.2005 tarih ve 5346 sayılı kanunun kabul edilerek bu kapsamda ilk ihalenin geçtiğimiz yılın son günlerinde yapılması ve diğer ihaleleri açmaya hazırlanmaları çok önemli bir gelişmedir. Ayrıca jeotermal yatırımlar devlet yardımlarından (Teşvik) yararlanmaktadır. Özellikle başta İzmir Seferihisar, Narlıdere, Urla ve Güzelbahçe gibi ilçelerin, geniş boyutta da tüm İzmir’in jeotermal ile ısınacağı günlere kavuşmayı sabırsızlıkla bekliyoruz. İnanın bir yılda ısınmaya ödediğimiz elektrik giderimizle bile bu yatırım yapılabilir. Ben bu noktada ilçelerine doğalgaz yerine jeotermal isteyerek kararlı bir duruş sergileyen sayın BATUR, sayın KARAOSMANOĞLU ile sayın AVKIRAN’ı kutlamak istiyorum. Hatta potansiyel enerji kaynaklarının olduğu bu ilçelerimizde ki kuyuların gereksiz yere zaman kaybedilmeden İzmir Jeotermal A.Ş. tarafından ve/ veya yapılamıyorsa yeni özelleştirme kararlarıyla özel sektöre ihale edilerek bir an önce işletmeye açılmasını sabırsızlıkla bekliyoruz.

Sadece konut ısınmasını konuşmuyoruz. Neredeyse sanayi, tarım ve hizmetler kesiminin hepsini olumlu yönde etkileyecek jeotermal enerji ile seracılık ve tarımsal üretimden turizme, sağlıktan ihracata, elektrikten CO2 ye kadar birçok alanda tasarruf ve performans elde etmek mümkün.

Herkesin sadece dilinde olan, iş icraata geldiğinde kimseyi bulamadığımız bu konu hakkında ben biraz araştırma yaptım. Acaba kamu kurumları ve üniversitelerimizin yaptığı çalışma var mıydı? Yoksa uyumuşlar mı? Sonuç ise göz yaşartıcıydı. Gerçekten başta DPT olmak üzere birçok üniversite ve araştırma kuruluşu ile basınımızın değerli köşe yazarları defalarca konuyu gündeme getirmişler, raporlar hazırlamışlar ama neredeyse her 5 yıllık kalkınma planına koyup hedefler belirlenmiş olsa da siyasilerimizin kılı bile kıpırdamamış. İşte 7 ve 5 yıllık kalkınma planında (1996- 2000) DPT’nin Mayıs 1996 tarihli Madencilik ihtisas Komisyonun, Enerji çalışma grubu alt komisyonuna hazırlattığı rapora göre jeotermal enerjinin mevcut durumu ve hedeflenenler: http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/oik497/

Türkiye’de 17.000 konut ısıtılmakta olup kurulu güç 140 MWe.

1984 yılında Denizli- Kızıldere’de TEK tarafından kurulan enerji santralı 20,4 MWe kapasitelidir.

140 adet jeotermal saha vardır. Bunlardan Aydın- Germencik (200- 232°C), Denizli- Kızıldere (200- 212°C), Çanakkale- Tuzla (173°C), Aydın- Salavatlı (171°C) elektrik üretimi için uygundur.

Jeotermal ile ısıtılmada (KWh) olarak maliyet         :  12,4– 59,4 TL.

Kömür ile ısıtmada (5000 cal.) olarak maliyet          :408,4 TL.

Fueloil ile ısıtmada maliyet                                       :591 TL olarak belirlenmiştir.

Türkiye’de konutların ısıtılmasına uygun olan bölge ve illere baktığımızda çoğu Ege bölgesinde olmak üzere 48 saha olduğu ve 2000 yılına kadar 120.000 konutun ısıtılması planlanmıştır.

AFYON, AKYAZI, AYDIN, BADEMLİ, BALÇOVA, BALIKESİR, BALYA, BİGADİÇ, BULDAN, BOLVADİN, BURSA, DENİZLİ, DİKİLİ, EMET, EDREMİT, ERCİŞ, ERZURUM, GERMENCİK, GEDİZ, GÜRE, HAVRA, HAVZA, HİSARALAN , ILGIN, ILICA, KARACASU, KIZILCAHAMAM, İZMİR, KOZAKLI, KUZULUK, NAZİLLİ, SARAYKÖY, PAMUKÇU, YOZGAT, PASİNLER, REŞADİYE, SAKARYA, SALAVATLI, SALİHLİ, SANDIKLI, SEBEN, SEFERİHİSAR, SİVAS, SINDIRGI, SORGUN, SUSURLUK, TURGUTLU, YENİCE

Halen 140 MWe olan kapasitenin 635 MWe’a çıkartılması hedeflenmiştir. Hedefler şöyledir;

YILKAPASİTE (MWe)Elektrik Üret. (GWh)Isı Üretimi (MWt)  TEP (*1000)
199320901400,62×105
1995301355852,4×105
1996401808023,26×105
19976027011924,85×105
19989040017257,10×105
199910045020658,4×105
2000125562252010,2×105

TABLO-14: 2010 Yılına Kadar Üretim Hedefleri Tahmini

YILKAPASİTE (MWe)Elektrik Üret. (GWh)Isı Üretimi (MWt)  TEP (*1000)
1995301355852,4×105
2000125562252010,2×105
2005150675357014,4×105
20102581165650026×105

Jeotermal enerjiden elektrik elde etme konusunda EİE nün hazırladığı rapor aşağıdadır. Bu sahalar aynı zamanda potansiyel olarak konut ısıtması kaynakları olarak görülmektedir.

Jeotermal Elektrik Üretim Projeksiyonu (Teknik yaklaşım, Tahmini güç)

Saha AdıSıcaklık (0C)2010 Tahminleri
(MWe)
2013 Tahminleri
(MWe)
Denizli-Kızıldere200-2427580
Aydın-Germencik200-232100130
Manisa-Alaşehir-Kavaklıdere2131015
Manisa-Salihli-Göbekli1821015
Çanakkale-Tuzla1747580
Aydın-Salavatlı1716065
Kütahya-Simav1623035
İzmir-Seferihisar1533035
Manisa-Salihli-Caferbey1501020
Aydın-Sultanhisar1451020
Aydın-Yılmazköy1421020
İzmir-Balçova13655
İzmir-Dikili1303030
Toplam455550

Peki şimdi neredeyiz? Konunun daha kolay anlaşılabilmesi için Soru/Cevap olarak sunacağım.

http://www.jeotermaldernegi.org.tr/ web adresinden bu konuda aldığımız bilgiler çok çarpıcı.

S.1. Halen kaç konut ısıtılmaktadır? Planlanan kapasite nedir?

C.1.

BÖLGELERKONUT SAYISIKURULUŞ YILI2010 ISITMA HEDEFİ2010 ELEKTRİK HEDEFİ
D.E.Ü. Kampüsü25001983  
Balçova150001996  
Narlıdere15001998  
İzmir ve civarı  220000 
İzmir Seferhisar   35 MWe
İzmir Dikili   30 MWe
Manisa ve Turgutlu  50000 
Alaşehir  10000 
Aydın ve civarı  90000 
Aydın Yılmazköy   20 MWe
Germencik25 MWe inşaat devam ediyor.  130 MWe
Salavatlı10 MWe inşaat devam ediyor.  65 MWe
Kırşehir1800199410000 
Kızılcahamam25001995  
Afyon ve civarı4500199665000 
Kütahya ve civarı  35000 
Kütahya Simav   35 MWe
Kozaklı12001996  
Sandıklı3200+50001998  
Diyadin4001999  
Salihli3000+24000200230000 
Salihli Göbekli-Caferbey   35 MWe
Sarayköy1500+50002002  
Denizli ve civarı  100000 
Denizli kızıldere20 MWe  80 MWe
Nazilli  25000 
Yozgat ve civarı  25000 
Edremit1300+75002003  
Bigadiç500+30002005  
Balıkesir ve civarı  65000 
Gönen34001987  
Bursa ve civarı  75000 
Çanakkale ve civarı  35000 
Sakarya ve Akyazı  30000 
Bolu ve civarı  28000 
Erzurum  25000 
TOPLAM85.500 1.000.000430 MWe (4 Milyar Kwh/ yıl)

* Hedeflenen 1.000.000 Konut ısıtılması 2 adet Mavi akım projesine eşdeğerdir.

S.2. Türkiye’nin mevcut jeotermal ısı potansiyeli nedir? Isıtma ve elektrik gücü karşılığı nedir?

C.2. Toplam tahmini potansiyelin 31.500 MWt (Şu anda 827 MWt) dur. Bunun karşılığı;

5.000.000 Konutun ısıtılması.

2.000 MWe elektrik enerjisi.

150.000 dönüm sera ısıtılması.

1.000.000 yatak kapasiteli kaplıca.

30 Milyar m³/yıl doğalgaza eşdeğerdir.

S.3. Türkiye Dünya ülkeleri arasında rezerv ve kullanım yönünden nerededir?

C.3. Dünya’da yedinci. Avrupa’da birincidir. Bu potansiyeli ile elektrik enerjisinin %5’ini, ısıtma ihtiyacının %30’unu karşılayabilir. Bu potansiyel tam olarak kullanıldığında milli gelire 20 Milyar USD katkı demektir. (Cari açığın büyük bölümünü karşılıyor.)

Şu anda Dünya ülkeleri arasında elektrik üretiminde 18 ülke arasında 13’ncü, elektrik dışı alanlarda kullanımda 36 ülkeden 12’nci.

İtalyan hükümeti jeotermal ile ısınmaya 1 Cent (Euro)/ kwh teşvik ödemesi yapmaktadır.

S.4. Jeotermal enerjinin çevreye katkısı nedir?

C.4. ABD Enerji bakanlığı verilerine göre sera etkisi yaratan CO2 emisyonu bakımından.

Kömürde        900-1300         g/kwh

Doğalgazda    500-1250         g/kwh

Güneş enerjisi   20-  250         g/kwh

Rüzgar enerjisi  20-    50        g/kwh

Jeotermal          20-    35         g/kwh

S.5. Jeotermal enerji neden önemlidir?

C.5.

a. Öz varlığımızdır.

b. Dışa bağımlı değildir.

c. Döviz tasarrufu sağlar.

d. Entegre kullanımı mümkündür.

f. Fiyatı uluslararası piyasalardan etkilenmez.

S.6. Konut başına yatırım miktarı nedir?

C.6. Bina içi bağlantılar ve kuyu yatırımı dahil komple yatırımda 100 m² konut için:  750 – 1.500 USD.

Doğalgazda bu yatırım miktarı yine 100 m² konut için       :1.500-2.500 USD.

S.7. Jeotermal enerjinin kullanım alanları nerelerdir?

C.7. Elektrik üretimi, konut ve seraların ısıtılması başta olmak üzere;

Tropikal bitki ve balık yetiştiriciliği.

Hayvan çiftliklerinin, cadde ve havaalanı pistlerinin ısıtılması.

Termal tedavi merkezleri ve turizm tesislerinde.

Yiyeceklerin kurutulması ve steril yapılmasında.

Konserve üretimi.

Kerestecilik ve mobilya sanayinde.

Derilerin kurutulması ve işlenmesinde.

Şeker, ilaç, pastörüze süt fabrikalarında.

Soğutma tesislerinde kullanılmaktadır.

S.8. İzmir Balçova ve Seferhisar’da jeotermal yatırımlarını kim başlatmıştır?

C.8. Gönen kaplıcalarını da işletmeye açan dönemin İzmir valisi Hüseyin ÖĞÜTÇEN’dir. 1984 yılında Kocaeli valiliğine henüz yatırım bitmeden tayin edilmiş, bu nedenle DEÜ işletmeye alınmış ancak Balçova yatırımı aksamalarla 1996 yılında bitirilebilmiştir.

Saygılarımla,

Ahmet Baybars GÖĞEZ

Ocak 2007

Bilgi paylaşınca güzel
X

Şifrenizi mi unuttunuz?

Bize Katılın