Haliç Kongre Merkezinde 11- 13 Kasımda düzenlenen 2022 ÖRGÜTLERİN YÖNETİMİ KONGRESİNDE sunulmuştur.
ABSTRACT
1. INTRODUCTION
According to our Constitution, municipalities are public legal entities established within the state organization to meet local common needs and to implement the principles of decentralization. In this framework, municipalities, together with the broader authority system and other local government institutions, constitute the capillaries of the state apparatus spread throughout the country.
By contributing to the development of civic consciousness, municipalities ensure the realization of local participation and support the rooting of the culture of democracy. It is one of the acceptances of the modern democratic world that the right of citizens to participate in public activities is one of the foundations of the democratic regime and that the most effective use of this right can be realized at the local level.
The decision bodies of municipalities are mainly composed of elected delegates. Although this structure is a requirement of democratic functioning in terms of direct reflection and realization of local demands, the inclusion of people from outside the state organization, who do not have the qualifications and experience of public law, increases the risk of compliance with the rules too.
It is also a reality that the touches made by the management and decision-making bodies, formed by democratic elections, with in-house duties, authority distribution and non-norm staff assignments in order to realize their policies successfully can create weaknesses in institutional knowledge and lack of established norms of governing. However, even in less important business lines, foreman-master-chief etc. competency, certificate, experience, etc. sought in the duties. When talents are ignored in local governments with large budgets, examples of mismanagement with successive errors multiply.
Like all state institutions, municipalities are expected to carry out their public activities in accordance with the rules of law, economically, efficiently and effectively. In this context, they are audited. In accordance with the Constitution Articles 160, the auditing of the accounts and transactions of local administrations and the final decision are made by the SAYIŞTAY. The TCA audit consists of regularity/financial and performance audits. Financial audit and financial reports are referred to the “audit” regarding the reliability and accuracy of financial reports and statements, and the examination of the compliance of accounts and transactions related to income and expenses and goods, and also whether those in line with the current laws and other legal regulations.
While the opinions, determinations and recommendations formed as a result of the financial audit, are reported to the relevant authorities, the issues that constitute “public loss” are the subject of the judicial report and are adjudicated by the SAYIŞTAY as a court of accounts. The subject of this study is the statistical interpretation/evaluation of the financial audit findings, excluding the activities of SAYIŞTAY at that end with the trial.
This study, which aims to systematically present the audit findings, results and recommendations reported by SAYIŞTAY after the municipal audits, will provide a basis for the officials of the municipalities who manage and carry out their activities, to review the activities and transactions of the institution with an empathetic approach. I also believe that it will be a summary of information for decision makers, academics, researchers, press and media organizations.
As a source in our study, 10 AK PARTİ Metropolitan Municipality (BB), 5 CHP BB, 3 MHP BB and 3 HDP BB, 6 AK PARTİ provinces, 2 CHP provinces, 1 MHP province and 2 HDP provincial municipalities and their districts and companies between 2012 and 2018. Excerpts will be made from my book, namly “Systematic Problems and Solutions in Municipalities”, which is the most comprehensive study on its subject, which includes the summary of audit reports of the SAYIŞTAY [1]
The 7 provincial municipalities shown in the tables are the provinces with the lowest population, and Sivas- Ağrı- Kırklareli are the provincial municipalities with the middle population. Attention has been paid to the geographical distribution. Municipalities are shown in different colors according to political parties, and companies are shown in red.
2. THE METHOD FOLLOWED IN MAKING THE REPORT SUMMARY OF THE SIA
About 36,000 pages have been summarized in analytical format. Due to the format used, it also has the feature of being the first case law book published about municipalities to reach the findings of SAYIŞTAY.
Combining some similar findings, it was tried to find integrated titles. There is an index on each title so that the desired subject can be found easily in the categories. Findings and category-based performance tables have been prepared for researchers, statisticians and academics. At the end of the article, some quotations will be made and examples will be given about the format used.
FINDINGS were analyzed in the six categories listed below.
A). Income and Expenditure Transactions Outside the Definition of Public Loss by mismanagement, Negligence and by wrong Decisions.
B). Permits, Licenses, Development Plans Preparation and Applications.
C). Allocation and Leases.
D). Accounting Records.
E). Appointments and work allocations.
F). Tender Applications.
NOTE: This distinction is entirely the author’s interpretation and has nothing to do with any government agency, including the SAYIŞTAY . Different opinions and evaluations, if any, can be taken into account.
3. ANALYSIS AND STATISTICS
a. Findings according to Categories and performance
Among the highest performances in the INDEX section, the first 1-4 and the FINDINGS with the most errors in cumulative total are included. The headings in which errors are frequently seen and the details in the report summaries provide us and the administrators with convincing information about the priority problems of local governments.
I would like to note it again, this information is not the data of all SAYIŞTAY audit reports, but only covers the 21 BB and 10 provincial municipalities and districts that I have examined. In terms of population, it can be said that more than half of Turkey. If the work is expanded on the basis of all municipalities, I think there may be 2-3% deviation in the whole work done.
Categories Grand Total
AUDITED MUNICIPALITY 5,937 100% CUMULATIVE AUDIT: 7,489 100%
AK PARTİ ; 2.836 %47,8 WEİGHTED AVERAGE ; 3.571 %47,7
CHP ; 2.043 %34,5 WEİGHTED AVERAGE ; 2.630 %35,1
MHP ; 482 % 8,1 WEİGHTED AVERAGE ; 600 % 8
HDP ; 398 % 6,7 WEİGHTED AVERAGE ; 500 % 6,7
İYİ PARTİ ; 20 % 0,3 WEİGHTED AVERAGE ; 24 % 0,3
BAĞIMSIZ ; 12 % 0,2 WEİGHTED AVERAGE ; 12 % 0,2
AK PARTİ ŞİRKET ; 76 % 1,3 WEİGHTED AVERAGE ; 77 % 1
CHP ŞİRKET ; 55 % 0,9 WEİGHTED AVERAGE ; 55 % 0,7
MHP ŞİRKET ; 15 % 0,2 WEİGHTED AVERAGE ; 20 % 0,3
b. Performance Table and Comments by Categories
CATEGORIES/ AUDITS | NUMBER OF FINDINGS | AUDITED UNIT | AUDIT RATE % | PER FINDING % AUDIT | CUMULATIVE AUDIT | AUDIT RATE % | PER FINDING % AUDIT |
MANAGEMENT NEGLIGENCE AND DECISIONS | 97 | 2.019 | 34,00 | 20,81 | 2.510 | 33,52 | 25,88 |
PERMISSION, LICENSE, ZONING APPLICATION | 7 | 29 | 0,49 | 4,14 | 32 | 0,43 | 4,57 |
ALLOCATIONS AND LEASES | 13 | 176 | 2,96 | 13,54 | 246 | 3,29 | 18,92 |
ACCOUNTING RECORDS | 77 | 2.857 | 48,13 | 37,10 | 3.658 | 48,84 | 47,49 |
APPOINTMENT AND ASSIGNMENT | 12 | 155 | 2,61 | 12,92 | 169 | 2,26 | 14,08 |
TENDER APPLICATIONS | 33 | 701 | 11,81 | 21,24 | 874 | 11,66 | 26,48 |
TOTAL/ AVERAGE | 239 | 5.937 | 100,00 | 18,29 | 7.489 | 100,00 | 22,90 |
NOTES:
NUMBER OF FINDINGS : The number of problems/errors found in the inspections made in each category.
AUDITED UNIT : The number of municipalities inspected in each category.
AUDIT RATE : The Inspection Rate per category, of the total number of Unit Inspections. (2.019x 100/ 5.937= 34.00%)
AUDIT PER FINDING : The ratio of the Inspected Unit in the categories to the number of FINDINGS. (2.019/ 97= 20,81)
CUMULATIVE AUDIT : The total number of inspections in the municipalities inspected in categories.
AUDIT RATE : The Inspection Rate per category, of the total number of Cumulative Inspections. (2.510 x 100/ 7.488= 33.52%)
AUDIT PER FINDING : The ratio of the Inspected Unit in the categories to the number of FINDINGS. (2.510/ 97= 25.88%)
c. The Numerical Dimension of Audits of the Court of Accounts.
1950 | 2000 | 2003 | 2014 | 2019 | 2022 (*) | |
Number of municipalities | 678 | 3.218 | 2.950 | 1.397 | 1.389 | 1.391 |
(*) Afyonkarahisar Güney town in March 2021 and Çankırı Dodurga town in July 2022 gained the right to become a town again with a court decision.
4. CONCLUSION
With these data we have obtained, I think that I have brought an explanation to the public debates from time to time about the audit method and scope of SAYIŞTAY which is an independent institution. The results of the inspections are explained in detail in the book in tables. I do not want to enter into discussions about how the controls are made and whether there is an interference with their decision and content. However, while the 2017 audit results were expected to be published in October-November 2018, as happened every year, (although the reason is not known), the publication of the results in February, one month before the March 2019 elections, had caused suspicions of interference. In addition, instead of the traditional appointment of a president from within the SAYIŞTAY, the discretion of appointing a president from outside, is left to the consideration of general public.
It would be useful to compare the past period with the BB and some provincial-district municipalities won by the opposition parties after the 2019 local government elections. In proportion to the interest shown in the book covering the 2012-2018 period, it may be considered to evaluate the three-year performances after the October-November 2022 when the results of the 2021 audits will be published. It is necessary too!
KAYNAKÇA
GÖĞEZ, Ahmet Baybars, Systematic Problems and Solutions in Municipalities (Belediyelerde Sistematik Sorunlar ve Çözümler), Volumes One and Two (Birinci ve İkinci Cilt).
İNTERNET KAYNAKLARI
https://gsssh.ku.edu.tr/programlar/hesaplamali-sosyal-bilimler/ (Date of Access:18 Ocak 2018).
KEYWORDS
SAI, Audited Municipality, Municipal, Numerical Results.
[1] GÖĞEZ,Ahmet Baybars, Systematic Problems and Solutions in Municipalities (Belediyelerde Sistematik Sorunlar ve Çözümler).
BELEDİYELER SAYIŞTAY DENETİMLERİNİN SAYISAL SONUÇLARI
BİLDİRİ ÖZETİ
1. GİRİŞ
Belediyeler, Anayasamıza göre devlet organizasyonu içerisinde mahalli müşterek ihtiyaçları karşılamak üzere ve yerinden yönetim esaslarının uygulamasına yönelik olarak kurulan kamu tüzel kişileridir. Bu çerçevede, yetki genişliği sistemi ve diğer yerel yönetim kuruluşlarıyla birlikte belediyeler, devlet aygıtının ülke bütününe yayılmış kılcal damarlarını oluşturmaktadır.
Belediyeler, yurttaşlık bilincinin gelişmesine katkıda bulunarak, yerel katılımın gerçekleşmesini sağlamakta, demokrasi kültürünün kökleşmesine destek vermektedirler. Vatandaşların kamu faaliyetlerine katılma hakkının demokratik rejimin temellerinden birisi olduğu ve bu hakkın en etkin kullanımının yerel ölçekte gerçekleşebileceği çağdaş demokratik dünyanın kabullerindendir.
Belediyelerin karar organları asıl olarak seçimle iş başına gelen kişilerden oluşmaktadır. Bu olgu, yerel taleplerin doğrudan yansıması ve hayata geçirilmesi yönüyle demokratik işleyişin gereği olmakla birlikte, büyük ölçüde devlet organizasyonu dışından, kamu hukuku liyakat ve deneyimine sahip olmayan unsurların sisteme dahil olması, kurallara uyum riskini de artırmaktadır.
Demokratik seçimlerle oluşturulan yönetim ve karar organlarının, politikalarını başarıyla gerçekleştirebilmek için kurum içi görev, yetki dağılımı ve norm kadro dışı atamalarla yaptıkları dokunuşların, kurumsal bilgi ve hafızada zaaflar oluşturabildiği de bir gerçekliktir. Hâlbuki çok daha az önemli iş kollarında bile ustabaşı- usta- şef vb. görevlerde aranan yetkinlik, sertifika, deneyim vb. yetenekler, büyük bütçelere sahip yerel yönetimlerde göz ardı edildiğinde, zincirleme hatalarla kötü yönetim örnekleri çoğalmaktadır.
Tüm devlet kurumları gibi belediyelerin de kamusal faaliyetlerini hukuk kurallarına uygun, ekonomik, verimli, etkin bir şekilde yürütmesi beklenmektedir. Bu çerçevede denetlenirler. Anayasa m. 160 uyarınca, mahallî idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılmaktadır. Sayıştay denetimi, düzenlilik/ mali ve performans denetiminden oluşmaktadır. Mali denetim, mali rapor ve tablolarının güvenilirliği ve doğruluğu ile gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunun incelenmesine ilişkin denetimi ifade etmektedir.
Mali denetim sonucunda oluşturulan görüş, tespit ve tavsiyeler ilgili mercilere raporlanırken, “kamu zararı” oluşturan hususlar ise yargı raporunun konusu olmakta ve bir hesap mahkemesi sıfatıyla Sayıştay dairelerince hükme bağlanmaktadır. Bu çalışmanın konusu, Sayıştay’ın yargılamayla sonlanan faaliyetleri dışında kalan mali denetim bulgularının istatiksel yorumu/ değerlendirilmesidir.
Sayıştay’ın belediye denetimleri sonrası raporladığı denetim bulgu, sonuç ve önerilerinin sistematik biçimde sergilenmesine yönelik bu çalışma, belediyelerin faaliyetlerini yöneten ve yürütümünü sağlayan görevlilerine empatik bir yaklaşımla kurum faaliyet ve işlemlerini gözden geçirmelerine zemin oluşturacaktır. Ayrıca karar vericiler, akademisyenler, araştırmacılar, basın ve medya kuruluşları için de bilgi özeti olacağı kanısındayım.
Çalışmamızda kaynak olarak, 2012- 2018 yılları 10 AK PARTİ Büyükşehir Belediyesi (BB), 5 CHP BB, 3 MHP BB ve 3 HDP BB ile 6 AK PARTİ il, 2 CHP il, 1 MHP il ve 2 HDP il belediyesi ile ilçeleri ve şirketlerinin Sayıştay denetim rapor özetlerini kapsayan, konusunda bugüne kadar yapılmış en kapsamlı çalışma olan “Belediyelerde Sistematik Sorunlar ve Çözümler” kitabımdan alıntılar yapılacaktır.[1]
Tablolarda gösterilen 7 İl belediyesi en düşük nüfuslu iller olup, Sivas- Ağrı- Kırklareli de orta nüfuslu il belediyeleridir. Coğrafi dağılıma dikkat edilmiştir. Belediyeler siyasi partilere göre ayrı renklerde, şirketler kırmızı renkte gösterilmiştir.
2. SAYIŞTAY RAPOR ÖZETLERİNİN ÇIKARILMASINDA İZLENEN YÖNTEM
Yaklaşık 36.000 civarındaki sayfanın analitik formatta özeti çıkarılmıştır. Kullanılan format nedeniyle, belediyeler hakkında yayımlanan ve Sayıştay bulgularına ulaşabilmek amaçlı, ilk içtihat kitabı özelliği de taşımaktadır.
Bazı benzer bulguları birleştirerek bütünleşik başlıklar bulmaya çalışılmıştır. Kategorilerde istenen konunun rahatça bulunabilmesi için her başlıkta fihrist bulunmaktadır. Araştırmacılar, istatistikçiler ve akademisyenler için bulgu ve kategori bazlı performans tabloları hazırlanmıştır.
Yazının sonunda bazı alıntılar yapılarak, kullanılan format hakkında örnekler verilecektir.
BULGU’lar aşağıda belirtilen altı kategoride incelenmiştir.
A). Yönetim İhmal ve Kararlarıyla Kamu Zararı Tanımı Dışında Kalan Gelir ve Gider İşlemleri.
B). İzin, Ruhsatlar, İmar Planları Hazırlık ve Uygulamaları.
C). Tahsis ve Kiralamalar.
D). Muhasebe Kayıtları.
E). Atama ve Görevlendirmeler.
F). İhale Uygulamaları.
NOT: Bu ayrım tamamıyla yazarın yorumu olup, Sayıştay dahil herhangi bir devlet kurumuyla ilgisi yoktur. Varsa farklı görüş ve değerlendirmeler dikkate alınabilir.
3. ANALİZLER VE İSTATİKLER
a. Kategorilere Göre Bulgu Performansları
FİHRİST bölümündeki en yüksek performanslardan ilk 1-4 ile kümülatif toplamda en fazla hata bulunan BULGU’lara yer verilmiştir. Hataların yoğunlukla görüldüğü başlıklar, rapor özetlerindeki detaylar, biz ve yöneticilere yerel yönetimlerin öncelikli sorunlarının neler olduğu konusunda ikna edici bilgiler vermektedir.
Tekrar not etmekte yarar görüyorum. Bu bilgiler tüm Sayıştay denetim raporlarının verileri olmayıp, sadece incelediğim 21 BB ve 10 il belediyesi ile ilçelerini kapsamaktadır. Nüfus açısından bakarsak Türkiye’nin yarısından fazlası denilebilir. Tüm belediyeler bazında çalışma genişletilirse %2-3 sapma olabileceğini düşünüyorum.
(a). Yönetim İhmal ve Kararıyla Kamu Zararı Tanımı Dışında Kalan Gelir ve Gider İşlemleri:
Kategoriler Genel Toplamı
DENETLENEN BELEDİYE/BİRİM: 5.937 %100 KÜMÜLATİF DENETİM : 7.489 %100
AK PARTİ ; 2.836 %47,8 AĞIRLIKLI ORT ; 3.571 %47,7
CHP ; 2.043 %34,5 AĞIRLIKLI ORT ; 2.630 %35,1
MHP ; 482 % 8,1 AĞIRLIKLI ORT ; 600 % 8
HDP ; 398 % 6,7 AĞIRLIKLI ORT ; 500 % 6,7
İYİ PARTİ ; 20 % 0,3 AĞIRLIKLI ORT ; 24 % 0,3
BAĞIMSIZ ; 12 % 0,2 AĞIRLIKLI ORT ; 12 % 0,2
AK PARTİ ŞİRKET ; 76 % 1,3 AĞIRLIKLI ORT ; 77 % 1
CHP ŞİRKET ; 55 % 0,9 AĞIRLIKLI ORT ; 55 % 0,7
MHP ŞİRKET ; 15 % 0,2 AĞIRLIKLI ORT ; 20 % 0,3
b. Kategorilere Göre Performans Tablosu ve Yorumlar
KATEGORİLER/ DENETİMLER | BULGU SAYISI | DENETLENEN BİRİM | DENETİM ORANI % | BULGU BAŞINA % DENETİM | KÜMÜLATİF DENETİM | DENETİM ORANI % | BULGU BAŞINA % DENETİM |
YÖNETİM İHMAL VE KARARLARI | 97 | 2.019 | 34,00 | 20,81 | 2.510 | 33,52 | 25,88 |
İZİN, RUHSAT, İMAR UYGULAMASI | 7 | 29 | 0,49 | 4,14 | 32 | 0,43 | 4,57 |
TAHSİS VE KİRALAMALAR | 13 | 176 | 2,96 | 13,54 | 246 | 3,29 | 18,92 |
MUHASEBE KAYITLARI | 77 | 2.857 | 48,13 | 37,10 | 3.658 | 48,84 | 47,49 |
ATAMA VE GÖREVLENDİRME | 12 | 155 | 2,61 | 12,92 | 169 | 2,26 | 14,08 |
İHALE UYGULAMALARI | 33 | 701 | 11,81 | 21,24 | 874 | 11,66 | 26,48 |
TOPLAM/ ORTALAMA | 239 | 5.937 | 100,00 | 18,29 | 7.489 | 100,00 | 22,90 |
DİP NOTLAR:
BULGU SAYISI : Her kategoride yapılan denetimlerde bulunan sorun/ hata sayısı.
DENETLENEN BİRİM : Her kategoride denetlenen belediye sayısı.
DENETİM ORANI : Toplam Birim Denetim sayısının, kategori başına Denetim Oranı. (2.019 x 100/ 5.937= %34,00)
BULGU BAŞINA DENETİM : Kategorilerdeki Denetlenen Birimin, BULGU sayısına oranı. (2.019/ 97= 20,81)
KÜMÜLATİF DENETİM : Kategorilerde denetlenen belediyelerde yapılan toplam denetleme sayısı.
DENETİM ORANI : Toplam Kümülatif Denetim sayısının, kategori başına Denetim Oranı. (2.510 x 100/ 7.488= %33,52)
BULGU BAŞINA DENETİM : Kategorilerdeki Denetlenen Birimin, BULGU sayısına oranı. (2.510/ 97= %25,88)
NOT: Hesaplamadaki anlaşılmayı kolaylaştırmak için birer örnek verdim.
c. Sayıştay Raporu Denetimlerinin Rakamsal Boyutu.
1950 | 2000 | 2003 | 2014 | 2019 | 2022 (*) | |
Belediye sayılarımız | 678 | 3.218 | 2.950 | 1.397 | 1.389 | 1.391 |
(*) Mart 2021’de Afyonkarahisar Güney beldesi ve Temmuz 2022’de Çankırı Dodurga beldesi mahkeme kararıyla yeniden belde olma hakkını kazandı.
4. SONUÇ
Elde ettiğimiz bu verilerle bağımsız bir kurum olan Sayıştay’ın denetim şekli ve kapsamı hakkında zaman, zaman kamuoyunda yapılan tartışmalara da bir açıklama getirdiğimi düşünüyorum. Yapılan denetimlerin sonuçları kitapta ayrıntılı olarak bulunmaktadır. Denetimlerin nasıl yapıldığı, içeriğine müdahale olup olmadığı tartışmalarına girmeden ancak, 2017 yılı denetim sonuçlarının her yıl olduğu gibi 2018 yılı Ekim- Kasım’da yayımlanması beklenirken, her ne sebeple olduğu bilinmemekle beraber Mart 2019’da yapılan seçimlerden bir ay önce Şubat ayında yayımlanması müdahale var kuşkularına neden olmuştur. Ayrıca geleneksel olarak Sayıştay içinden yapılan başkan ataması yerine, dışarıdan başkan atanması takdiri kamuoyuna aittir.
2019 Yerel yönetimler seçiminden sonra muhalefet partilerince kazanılan BB ve bazı il- ilçe belediyeleriyle geçmiş dönemi karşılaştırmak mutlaka yararlı olacaktır. Yapılan 2012- 2018 dönemi çalışmalarını kapsayan kitaba gösterilecek ilgiyle orantılı olarak, 2021 yılı denetim sonuçlarının yayımlanacağı 2022 Ekim- Kasım aylarından sonra üç yıllık performansların değerlendirilmesi düşünülebilir. Gereklidir de.!
KAYNAKÇA
GÖĞEZ, Ahmet Baybars, Belediyelerde Sistematik Sorunlar ve Çözümler, Birinci ve İkinci Cilt.
İNTERNET KAYNAKLARI
https://gsssh.ku.edu.tr/programlar/hesaplamali-sosyal-bilimler/ (Erişim Tarihi:18 Ocak 2018).
[1] GÖĞEZ,Ahmet Baybars, Belediyelerde Sistematik Sorunlar ve Çözümler.