“SAYDAMLIK VE HESAP VEREBİLİRLİK” adına kamuoyu ile paylaşılması gereken ama çoğu sitede eksik olan bilgi ve belgeleri aşağıda paylaşıyorum. Bu konuda neredeyse eksiksiz olan Ankara BB web sitesi örnektir. Sayıştay raporlarında sıkça eleştirilen başlıklardan birisidir. Mevzuat açısından bakarsak;

5393 sy. BELEDİYE KANUNU m. 56; “Belediye başkanı 5018 sayılı KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU m. 41’e göre yerel yönetimler ve ortağı olduğu şirketlerin, stratejik plân ve performans programına uygun faaliyetlerini, performans ölçütlerine göre hedef ve gerçekleşme durumu ile sapmaların nedenlerini ve belediye borçlarını da açıklayan faaliyet raporunu hazırlar. Raporda bağlı kuruluş, işletmeler ile iştiraklerin bilgi ve değerlendirmelerine de yer verilir. Faaliyet raporunu nisan ayı toplantısında başkan meclise sunar. Bir örneği İçişleri Bakanlığına gönderilip kamuoyuna açıklanır.”

Yani bu bilgiler “KVKK- Kişisel Verileri Koruma Kanunu” kapsamında olmayıp, kanunen yayınlanması zorunludur. Bulamadım diye e-posta gönderince “bilgiedinme ile isteyin, Cimer’den başvurun, dilekçe yazın” vb. cevaplar alıyoruz. Kanun gereğini yapmamak suç değil mi? Özellikle de kamu sermayesiyle kurulmuş BİT- Belediye İktisadi Teşebbüslerinin personel ve mali bilgilerini isteyince çok daha fazla dirençle karşılaşıyoruz.

Genelde yaşadığım sorunlar şöyle;

Ortak e-posta adresine tespit veya talebimi göndermişim. Ya dağıtılmamış veya okunmamış bile. Telefon edince arayıp buluyorlar. Sonra bir sessizlik oluyor.!!

Bazılarına da örneğin; “faaliyet raporunda 696 KHK’lı personel sayısı yok, faaliyet raporu değişmez ama lütfen bilgi verir misiniz?” diye sorduğumda anlamsız tepki alıyorum. En çok da “norm kadroya göre çalışan sayısını veriyoruz, onlar şirket personeli bizimle ilgileri” yok cevabı geliyor. Ben de; “Sözleşmeli personel, Norm kadronun neresinde yazılı” deyince, yine bir sessizlik oluyor.!!

Sayıştay denetim raporlarında neden 696 KHK’lı sayısı var? Sessizlik devam edince kendi soruma cevap veriyorum. Çünkü belediyenin hizmetlerinde kullandığı toplam çalışan sayısı önemlidir. Yani sen bu hizmetleri kaç kişiyle yaptın!

Bir de iyimserler var. “Teşekkür ediyoruz. Bundan sonraki faaliyet raporlarında eksikleri gidereceğiz.” İyi de kardeşim bu tavır benim sorunumu çözmüyor. Araştırma yapıyorum ve bana 2018 bilgisi şimdi lazım. Yine bir sessizlik.!! Sonra amirime sormamız lazım veya şirket muhasebesine sorsanız gibi cevaplar geliyor. Hâlbuki kendi muhasebesine, 31.12.2018’de şirkete kaç kişilik fatura kestiniz diye sorsa söyleyecekler.

Belediye şirketlerinin durumu;

SAYDAMLIK VE HESAP VEREBİLİRLİK gereği, BİT’in web sitesi açması (6102- TTK m. 1524.1), siteyi tescil ettirmesi (6102 m. 398) kanunen zorunlu olsa da çoğunda site ve tescil yok.

1. Tüm kamu şirketleri (BİT dahil) Sayıştay denetimine tabii olup mali bilgilerini göndermek zorunda.

2. İstanbul borsası kayıtlı şirketler kamuoyu ile KAP- Kamuyu Aydınlatma Platformu Raporu paylaşır.

Ayrıca BİT’lerin web sitesi BTH- Bilgi Toplumu Hizmeti bölümünde; Genel kurul kararları, Mali- Finansal tablolar (Bilanço- Gelir tablosu), Faaliyet raporu, Yönetim kararları, Yönetim kurulu üyeleri, Sermaye, Ticaret sicil ve Oda kayıt No. gibi bilgileri paylaşmak zorunda. Özel şirketler bile paylaşıyor. BİT’lerin anca %5- 10’u.

Belediye web sitesinde Hesap Verebilirlik adına paylaşılması gerekenler;

SAYIŞTAY DENETİM RAPORU

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI VE BAKANLIKLARIN VESAYET DENETİMİ RAPORU

MECLİS KARAR ÖZETLERİ

STRATEJİK PLAN (50.000+ Belediyeler)

FAALİYET RAPORU (En az 4-5 yıllık)

PERFORMANS RAPORU

İÇ DENETİM RAPORU

FAALİYET SONUÇLARI TABLOSU

BİLANÇO

İÇ KONTROL UYUM EYLEM PLANI

MALİ DURUM BEKLENTİ RAPORU

BÜTÇE VE KESİN HESAP

MECLİS DENETİM KOMİSYON RAPORU

İKLİM UYUM EYLEM PLANI (Nüfusu 300.000+ belediyeler)

ÜCRETLER- HAL- ULAŞIM TARİFESİ

SOSYAL YARDIM HİZMET RAPORU

ŞİRKETLER ve İŞTİRAKLER

ARABULUCU KOMİSYONU

UZLAŞMA KOMİSYONU

ETİK KOMİSYON

KENT KONSEYİ

Hepsi meclis onayından geçmiş olup, ilan edilmek zorundadır. Ayrıca yönetmelikler de olmalı.

SONUÇ

Temel bakış açımız bir kamu kuruluşu olan belediyeler, bağlı kuruluşları ve şirketlerinde Personel kaynakları ile Kamu kaynaklarının verimli- etkin- uygun kullanılıp kullanılmadığının araştırılması/ sorgulanmasıdır.

Büyükşehirler birer holding, birçok il ve büyük ilçe belediyesi şirketler gurubu oldu. Kamu vergileriyle hizmet üretenler, İÇ ve DIŞ DENETİM (Sayıştay- Bakanlık müfettişi) ile vatandaşın denetim belgesi olan yukarıda yazılı bilgi- rapor- planları HESAP VEREBİLİRLİK adına sitede paylaşmak zorundadır.

Bu çerçevede tüm belediyelerde standartların oluşturulması başkan ve üst yöneticiler yanında, kanımca iç denetimden sorumlu olanların da görevidir. Böylece hesap verebilen “Liyakatli belediyecilik ve kadrolar” ile “sistemsel ve yapısal sorunları” çözmek mümkün olabilir diye düşünürüm.

Bu aksaklığı gidermenin en önemli aracı mülki amirler olabilir. Neredeyse tüm meclis kararları mülki amir onayından geçer. Onayladığı bilgi- belge- rapor- duyuru vb. konuların web sitesinde neden yayımlanmadığını belediyeye sorsalar kestirmeden sorun çözülür. Ancak vahim olan şudur. Kayyım ile yönetilen, genel olarak mülki amirin vekil sıfatıyla görev yaptığı belediyelerin %90’da çok daha fazla eksik var.